1.000 Snuffelfietsenplan
Info voor SLA deelnemers die scholieren bij luchtkwaliteit willen betrekken.
Deadline om je aan te melden voor de gezamenlijke inkoop:
Deze pagina is voor organisaties die scholen willen betrekken bij het meten van luchtkwaliteit
De Snuffelfiets
Maak van je fiets een Snuffelfiets door er een Sodaq Air sensor aan te hangen. Deze meet automatisch van je volledige route de fijnstofconcentratie en toont deze op de kaart.
Gezamenlijke inkoop 1.000 snuffelfietsen voor scholen
Doe je mee?
GLOBE wil in schooljaar 2024-2025 minimaal 1.000 snuffelfietsen verspreiden onder middelbare scholen in heel Nederland. Dit aantal is minimaal nodig om de productie van de sensoren op te kunnen starten. Door met veel gemeenten/provincies en andere partijen samen te werken kunnen we dit aantal halen. Naast fijnstof (met de Snuffelfiets) kunnen leerlingen ook NO2 meten (met Palmes meetbuisjes).
>>> MEER INFORMATIE EN DEELNAMEFORMULIER GEMEENTE / PROVINCIE <<<
Webinars
We hebben twee webinars gegeven om het project toe te lichten. Je kunt ze hieronder terugkijken.
Sprekers:
- Stephen van Aken, provincie Utrecht. Wat zijn de ervaringen in de praktijk met 30 scholen die met 300 Snuffelfietsen onderzoek deden en de resultaten presenteerden aan de gedeputeerde.
- Muriël van Oers, ministerie I&W. Hoe kun je invulling geven aan SLA doelstellingen op het gebied van participatie middels dit project?
- Hester Volten, RIVM. Welke bijdrage leveren de leerlingen aan meer kennis over de luchtkwaliteit?
- Willie Kerkhof, GLOBE NL. Wat voor lesmaterialen zijn er beschikbaar en hoe betrek je scholen bij dit project?
Kijk vorige webinar terug
- Webinar 29 januari 2024 (host: Willie Kerkhof, GLOBE)
- Webinar 13 december 2023 (host: Matthijs Begheyn, GLOBE)
Bekijk de PowerPoint die tijdens de webinar is vertoond.
Getest in de praktijk
GLOBE heeft met ondersteuning van het SLA een landelijk lesprogramma rondom luchtkwaliteit ontwikkeld met (interactief) lesmateriaal dat op tientallen scholen is getest. Met SLA deelnemers hebben we lokale campagnes opgezet en getest in de provincie Utrecht en Noord-Holland en de gemeente Rijswijk.
Tijdlijn
- 22 april 2024 (12:00 uur ’s middags): deadline aanmelden voor bestelling
- augustus 2024 – juli 2025: campagne op scholen
Hoe doe je mee?
- Download document met info en een deelnameformulier en stuur dit ingevuld aan ons terug.
- We sturen je een gespecificeerde offerte voor je bestelling.
- Om mee te kunnen doen aan de gezamenlijke inkoop, stuur je de geaccordeerde offerte voor de deadline van 22 april 2024 terug.
Nieuwsbrief
Meer info
- Gemeenten/provincies: meer info en een deelnameformulier.
- Info voor middelbare scholen
SLA Toolkit
Hoe scholieren bij SLA betrekken?
Hoofdstuk 13 van de SLA uitvoeringsagenda is gewijd aan “participatie en Citizen Science”. Maar hoe geef je hier als ondertekenaar van het SLA invulling aan?
Een leuke en effectieve manier is om leerlingen van middelbare scholen zelf fijnstof of NO2 te laten meten. GLOBE heeft hiervoor samen met het RIVM en KNMI een landelijke fijnstofcampagne en NO2-campagne opgezet. Deelnemen heeft o.a. de volgende voordelen:
- Je betrekt leerlingen op een positieve en activerende manier;
- Via de leerlingen bereik je ook hun sociale omgeving;
- Het is een “knuffelbaar” project en geeft de mogelijkheid om via de lokale media je activiteiten voor het SLA onder de aandacht te brengen;
- Je verzamelt extra data over fijnstof op een belangrijke plek voor kwetsbare doelgroepen: scholen!
- Het SLA heeft het landelijk opzetten van dit lesproject gefinancierd. Je kunt dus tegen zeer geringe kosten aanhaken.
Kijk bij de tabjes links om te zien of het inzetten van de fijnstofcampagne ook iets voor jouw provincie/gemeente is.
SLA Toolkit
Fijnstofcampagne
Opzet fijnstofcampagne:
- Scholen kunnen kiezen uit twee meet methodes:
- stationarie sensorkits (deze wordt op een vaste plek opgehangen).
- Snuffelfiets (sensor wordt aan het stuur gehangen en brengt de volledige route in kaart
- De verzamelde data wordt automatisch naar de website SamenMeten van het RIVM verzonden, waardoor de data ook echt nuttig gebruikt wordt.
- Er is bijbehorend lesmateriaal voor verschillende vakken waarmee het onderzoek in het curriculum van de school kan worden ingebed.
- Er worden gedurende het jaar (online) bijeenkomsten georganiseerd waar leerlingen en docenten getraind worden en/of informatie kunnen uitwisselen.
- Scholen krijgen ondersteuning van GLOBE in de vorm van een start-up bijeenkomst op school en kunnen gebruik maken van de helpdesk.
- Leerlingen kunnen hun resultaten aan elkaar en aan de wetenschappers presenteren op de GLOBE Science Fair.
Kosten materialen
Het lesmateriaal en de algemene projectcoordinatie worden gefinancierd door het SLA.
De meetinstrumenten kunnen we door de ondersteuning van het SLA tegen kostprijs leveren:
- Stationaire fijnstofsensorkit (minimaal 1, liever meer): €150,- per stuk
- Snuffelfietssensor (bij voorkeur minimaal 10 per school): prijs in overleg (afhankelijk van periode van uitleen en beschikbaarheid)
Neem contact op met Matthijs Begheyn van GLOBE om samen te kijken hoe je dit project kunt inzetten.
SLA Toolkit
NO2-campagne
In de NO2 -campagne onderzoeken leerlingen de NO2 concentratie in de lucht door Palmes-meetbuisjes op te hangen. Voor de scholen is een pagina met lesmateriaal.
De leerlingen raken betrokken bij het onderwerp, omdat het zeer motiverend om mee te mogen werken aan echt wetenschappelijk onderzoek van:
- KNMI: kalibreren van de Tropomi satelliet die NO2 meet over de hele wereld.
- RIVM: landelijk meetnetwerk NO2 op SamenMeten
Ondersteuning
GLOBE kan kosteloos met je meedenken bij het opzetten van een campagne. Eventueel kan GLOBE ook op maat ondersteuning bieden, door bepaalde taken op zich nemen, zoals het werven en begeleiden van scholen. Hier zijn wel meerkosten aan verbonden.
Kosten materialen
Het lesmateriaal en de algemene projectcoordinatie worden gefinancierd door het SLA.
Kosten per deelnemende school:
- 10 Palmesbuisjes inclusief ophangclips, verzendenvelop en analyse: €150,-
Meedoen als gemeente of provincie
Voor de volgende meetperiode van 28 sep – 26 okt 2023 kunnen gemeentes en provincies meedoen door aan scholen 1 of meer sets van 10 meetbuisjes ter beschikking te stellen die de leerlingen dan ophangen in de schoolomgeving.
Neem contact op met Matthijs Begheyn van GLOBE om samen te kijken hoe je dit in je organisatie tot een succes kunt maken!
SLA Toolkit
Meedoen?
Mee doen aan de NO2 -campagne of de fijnstofcampagne met jouw gemeente of provincie kan bijvoorbeeld op één of meer van onderstaande manieren. Grofweg gerangschikt van weinig inzet naar veel inzet.
- Breng de fijnstofcampagne onder de aandacht van middelbare scholen in jouw bestuursgebied door ze een mail of brief te sturen. Zie voorbeeld tekst bij Downloads.
- Bied de scholen financiële ondersteuning door ze een GLOBE lidmaatschap aan te bieden waarmee ze kosteloos van al het lesmateriaal gebruik kunnen maken. De school ontvangt van GLOBE een start-up bijeenkomst op school en krijgt ondersteuning van de GLOBE helpdesk.
- Betaal, via GLOBE, voor de scholen de benodigde meetinstrumenten.
- Begin een project op maat waarbij je lokaal scholen ondersteunt. Je kunt denken aan het organiseren van één of meer bijeenkomsten voor scholen waar docenten getraind worden, uitwisseling plaats vindt en/of leerlingen hun resultaten aan de lokale bestuurders presenteren.
- Breng de campagne onder de aandacht van de lokale pers. Zie voorbeeld tekst bij Downloads.
Neem contact op met Matthijs Begheyn van GLOBE om samen te kijken hoe je dit project kunt inzetten.
SLA Toolkit
Voorbeelden
Verschillende gemeenten en provincies zijn al actief met de fijnstofcampagne. In het volgende filmpje vertellen leerlingen over hun ervaringen met fijnstof in het algemeen en de GLOBE fijnstofcampagne in het bijzonder
Provincie Utrecht met snuffelfiets
De provincie Utrecht doen momenteel 18 scholen mee en de bedoeling is dat dit er 30 worden. Zij krijgen 10 snuffelfiets sensoren per school.
Onderstaande filmpje is een opname van een online bijeenkomst waar 2 scholen aan een gedeputeerde van de provincie Utrecht en 2 wethouders van de gemeente Nieuwegein hun resultaten presenteren.
Snuffelfiets provincie Noord-Holland
Zes scholen zijn aan de slag met ieder 10 snuffelfietsen onder begeleiding van GLOBE en in samenwerking met o.a. de provincie Noord-Holland, het RIVM, GGD, TNO, SODAQ, enkele gemeenten en vrijwilligers van het project Hollandse Luchten.
Lees meer…
Gemeente Rijswijk
In de gemeente Rijswijk hebben 2 scholen 10 snuffelfiets sensoren ontvangen. Beide scholen worden intensief door GLOBE ondersteund. Ze krijgen workshops in de klas en de leerlingen worden begeleid bij hun onderzoek.
Lees meer…
Gemeente Rotterdam
In de gemeente Rotterdam worden 5 scholen begeleid door GLOBE om onderzoek te doen naar de luchtkwaliteit. De resultaten zullen worden gepresenteerd aan de wethouder.
SLA Toolkit
Partners
De projecten zijn opgezet door Stichting GLOBE Nederland i.s.m. het KNMI en het RIVM.
- GLOBE NL maakt onderdeel uit van het internationale GLOBE programma van NASA waarbij 37.000 scholen in 126 landen zijn aangesloten. Doel: milieuonderzoek doen met scholieren (citizen science).
In het bestuur van Stichting GLOBE Nederland zitten medewerkers van het RIVM, KNMI, verschillende universiteiten en middelbare scholen. - Voor het RIVM is de campagne een manier om ook middelbare scholieren te betrekken bij haar SamenMeten campagne.
- Het KNMI gebruikt de gegevens voor wetenschappelijke kalibratie van de Tropomi satelliet.
Overige partners en financiers:
- Schone Lucht Akkoord financiert de landelijke campagne voor middelbare scholieren.
- Lokale overheden (ondertekenaars SLA) investeren in sensoren en ondersteuning van de scholen in hun bestuursregio. De provincie Zeeland, Utrecht en Noord-Holland zijn hierbij koplopers.
- GLOBE heeft een uitgebreide lesmodule voor het vak NLT ontwikkeld die door vereniging NLT is gefinancierd.
- Scholen dragen zelf bij doordat zij de materialen aanschaffen en hun uren er insteken.
SLA Toolkit
Downloads
Onderstaande Word documenten dienen ter inspiratie. Je kunt ze downloaden en naar wens aanpassen.
- Persbericht algemeen. Template om je eigen persbericht op te baseren.
- Persbericht provincie Utrecht snuffelfiets. Als voorbeeld en ter inspiratie.
- Oproep scholen. Brief om scholen te werven.
- Programma (online) bijeenkomst. Leerlingen presenteren resultaten aan gedeputeerde en wethouders.
SLA Toolkit
Contact
Wil je meedoen, of heb je vragen, dan kun je met onderstaande personen contact opnemen.
Matthijs Begheyn (GLOBE)
Coördinator GLOBE Nederland
Telefoon: 06 14819095
E-mail: matthijs@globenederland.nl
Hester Volten (RIVM)
Wetenschappelijke partner fijnstofcampagne
E-mail: hester.volten@rivm.nl
Beleidsmedewerker SLA
E-mail: martine.ouwersloot@minienw.nl
Veelgestelde vragen
Scholen kunnen meedoen aan twee projecten om luchtkwaliteit te onderzoeken en daarover te leren via begeleidend lesmateriaal:
- Fijnstof met de Snuffelfiets. Dit is een sensor die je aan je stuur hangt en waarmee je de hele route de fijnstofconcentratie meet. Je kunt de sensor als je er niet mee fietst ook op een vaste plek ophangen, zodat hij continu data doorgeeft. De gegevens van de leerlingen dragen bij aan meer kennis voor het RIVM.
- NO2 met Palmes buisjes. Leerlingen hangen de meetbuisjes op en sturen ze een maand later naar het lab. De data wordt gebruikt door het KNMI voor het valideren van het Tropomi satelliet instrument. Daarnaast draagt het bij aan het meetnetwerk van het RIVM.
Aan welke projecten je de scholen wil laten deelnemen, kun je aangeven op het deelnameformulier.
De leerlingen doen hun onderzoek in schooljaar 2024-2025.
- Onderzoek naar fijnstof met de Snuffelfiets kan het hele jaar door.
- Onderzoek naar NO2 in de lucht met Palmesbuisjes kan gedurende 2 periodes van een maand:
- Najaarscampagne 2024
- Voorjaarscampagne 2025
Het project wordt uitgevoerd in schooljaar 2023-2024. Onze uitdrukkelijke bedoeling is dat scholen na het eerste jaar, het project en vaste plek in het curriculum geven en de sensoren dus ook na schooljaar 2023-2024 blijven gebruiken. Onze ervaring tot nu toe is dat scholen dit ook graag willen.
Hieraan zijn per schooljaar de volgende kosten verbonden om de sensoren in de lucht te houden en support te bieden:
€350,- per school voor lidmaatschap GLOBE. Hiervoor krijgen ze ondersteuning en kunnen aan alle nationale activiteiten deelnemen zoals trainingsdagen en webinars
€25,- per snuffelfietssensor voor connectiviteit en support.
Wij zullen met de opdrachtgever contact onderhouden om te bespreken of zij deze kosten voor de school wil blijven betalen in opvolgende jaren. Indien dit niet mogelijk is, kan de school ervoor kiezen de kosten zelf te betalen of kan zij het project op de school stoppen. In dat geval worden de sensoren in overleg met de SLA deelnemer aan een andere school ter beschikking gesteld.
De sensoren komen in beheer bij GLOBE NL en de deelnemende scholen krijgen ze in permanente bruikleen. Dit betekent dat ze de sensoren mogen houden zolang ze er actief gebruik van maken. Daarvoor tekenen ze een contract met GLOBE.
Doordat GLOBE de sensoren beheert, kunnen scholen bij vragen en technische problemen bij GLOBE terecht. Ook monitort GLOBE het gebruik van de sensoren om pro-actief contact op te kunnen nemen als de sensoren niet actief zijn.
Zeker! Dat maakt het project ook voor de scholen sterker. We hebben zeer positieve ervaringen met enkele provincies gemeenten. Daar hebben we bijvoorbeeld een startbijeenkomst en/of presentaties van de resultaten georganiseerd voor wethouder/gedeputeerde. Wij willen graag aansluiten bij jullie wensen, dus geef in het deelnameformulier svp aan wat jullie wensen zijn en wij maken dan een voorstel.
Zeker! Wij hebben een uitgebreid netwerk van scholen die al meedoen met GLOBE. Deze scholen kunnen we benaderen. Maar ook als we geen warme contacten hebben, kunnen we helpen met het benaderen van scholen. Daarnaast kunnen we indien nodig ook helpen bij het selecteren en contracteren van de scholen. Je kunt je wensen op dit vlak aangeven op het deelnameformulier.
Je hoeft voor de deadline alleen het aantal scholen door te geven dat je wil laten meedoen. Werven kan later. Het werven kun je zelf doen, maar wij kunnen er ook bij helpen. Geef het aantal scholen s.v.p. door op het deelnameformulier.
Voor middelbare scholen is dit een unieke kans om bij te kunnen dragen aan ècht wetenschappelijk onderzoek en zo leerlingen onderzoeksvaardigheden bij te brengen en te leren over luchtkwaliteit. Hun gegevens worden gebruikt door KNMI en RIVM en dat is motiverend voor leerlingen. Door mee te doen krijgen de scholen toegang tot een uitgebreid pakket aan ondersteunend lesmateriaal aansluitend bij verschillende vakken en niveaus dat reeds getest is op vele scholen.
Dit is afhankelijk van de wensen van de docenten. Bij deelname is inbegrepen dat we langsgaan bij deelnemende scholen om samen met de docenten de perfecte aansluiting op hun curriculum te maken.
Wij hebben verschillende lesmaterialen met verschillende tijdsduur van projecten. Ze kunnen het project klein houden (2 klassikale lessen + onderzoek als huiswerk), maar er ook een groot project van maken dat enkele maanden duurt. Ook in de grootte van de groepen zijn verschillende opties, van klassikaal tot in groepjes (praktische opdracht, profielwerkstuk, o&o, etc)
Wij adviseren per school:
- minimaal 10 snuffelfietssensoren (eventueel om beurten te gebruiken door verschillende klassen)
en/of - 10 NO2 meetbuisjes per deelnemende klas voor de voorjaarscampagne en/of najaarscampagne
Wensen voor de aantallen kun je doorgeven op het deelnameformulier.
Wij gaan er voor om dit project door te laten gaan, dus we zullen altijd creatief op zoek gaan naar een oplossing, maar het belangrijkste is: doe mee en vul het deelnameformulier in zodat we het met z’n allen gaan halen!
Ook scholen betrekken bij SLA?
Neem contact op om de mogelijkheden te bespreken.
Willie Kerkhof (GLOBE Nederland)
Telefoon: 06 53394807
E-mail: willie@globenederland.nl
De projecten in actie
Leerlingen meten fijnstof en NO2 in de lucht, analyseren de resultaten en delen deze o.a. aan wethouders en gedeputeerden.
